Phêrô Trần Văn Thăng, MIC
Nhiều sử gia Công giáo Việt Nam1 đã lấy năm 1533 là cột mốc khởi đầu cho đạo Công giáo đến Việt Nam, vì theo một tài liệu lược sử chính thống cụ thể của các vua thời trước, vào năm đó “có một người Tây dương tên I-nê-khu đi đường biển lén đến truyền đạo Gia Tô ở làng Ninh Cường, Quần Anh thuộc huyện Nam Chân và làng Trà Lũ thuộc huyện Giao Thủy”.2 Từ đó trở đi, Thiên Chúa tiếp tục sai nhiều thợ gặt lành nghề đến, thu hái nhiều linh hồn về cho Chúa.
Nhìn lại lịch sử, chúng ta thấy Giáo Hội Công giáo ở Việt Nam chẳng khác biệt là bao so với những nơi khác, những nơi được Lời Chúa thấm nhập: Khởi đi từ Giêrusalem cho đến Đế quốc Rôma thời các thánh Tông Đồ, từ châu Âu cho đến châu Á, từ Nhật Bản, Trung Quốc cho đến Việt Nam, đâu đâu cũng gặp thấy cảnh chống đối, cảnh truy lùng bắt bớ, rồi tới những cảnh chém giết các Kitô hữu với đủ thứ cực hình dã man, hòng xóa bỏ triệt để những ai tin vào Danh Giêsu (Ga 1,12). Nhưng thời gian luôn là câu trả lời xác đáng nhất: “Nếu ý định hay công việc này là do người phàm, tất sẽ bị phá hủy; còn nếu quả thật là do Thiên Chúa, thì quý vị không thể nào phá hủy được; không khéo quý vị lại thành những kẻ chống Thiên Chúa” (Cv 5, 38-39). Và đó là lý do mà ngọn lửa đức tin không bị dập tắt trên quê hương chúng ta.
Họa sĩ Giacinto Brandi (người ý), Cuộc tử đạo của Chân phước Anrê Phú Yên, Vẽ vào cuối thế kỷ 17.
Các chứng nhân tử đạo Việt Nam như những giọt máu đào rơi xuống, làm cho mảnh đất hoang cằn cỗi trở nên phong nhiêu, trổ sinh dồi dào hạt mầm đức tin. Và chúng ta, là những mầm sống từ chính máu của các ngài đổ ra, luôn tự hào về điều đó. Thế còn các ngài thì sao, không biết các ngài có tự hào về cách sống đức tin của chúng ta trong thời đại ngày hôm nay không? Ngày nay Giáo Hội Công giáo ở Việt Nam có số giáo dân đông đảo, trên 7,2 triệu người, tỉ lệ 7,2% dân số trên cả nước; chỉ tính đến năm 2010 có khoảng hơn 10.000 nhà thờ; hơn 6000 linh mục; khoảng 200 dòng tu với hơn 31.000 nam nữ tu sĩ.3 Những con số khổng lồ cho thấy sự phát triển của Giáo Hội ở nước ta. Nhưng con mắt đức tin lại không ngừng chất vấn: Liệu những con số khổng lồ đó có nói lên được sự trưởng thành thực sự trong đời sống đức tin không? (qua những bài đọc trước như “giữ ngày Chúa Nhật”, “đọc kinh và cầu nguyện thật”, … Chúng ta hiểu được thế nào là sự trưởng thành trong đức tin).
Các tiền nhân ngày xưa đã là một nét chấm phá cho những người cùng thời: Nếu mệnh lệnh của vua quan trái nghịch với Giới Luật của Thiên Chúa thì họ thẳng thừng chối bỏ. Với thái độ đó, họ đã công khai chống lại truyền thống dân tộc.4 Vua quan giờ đây không còn quyền chi đối với họ. Từ là những tôi tớ, nô lệ của vua quan, giờ đây họ được giải thoát và hơn thế nữa, trở thành con cái Thiên Chúa. Họ vui thích cảm nếm hương vị của sự tự do, cho dù hương vị này có mang lại đau khổ
và gian truân đi chăng nữa. Nhưng các Kitô hữu ngày nay có thực sự là chứng nhân, là muối, là ánh sáng cho thời đại này chưa? Hay nói như Bậc Tôi Tớ Chúa5 thuộc Hội Dòng chúng tôi có viết: “Một số người thích khoe khoang, tự hào về các nhân đức và sự thánh thiện của tiền nhân mà không bắt chước cách sống của các ngài thì nào có lợi ích gì? Nhưng tệ hơn, họ lại bôi nhọ thanh danh của các ngài bằng những hành vi xấu xa ”.6 Quả thật, chúng ta như những người đầy tớ đang lau chùi bức tranh quý của Chủ với đôi tay lấm bùn, vậy thay vì làm sạch, chúng ta lại làm cho bức tranh đó hư bẩn đi. Vậy ta hãy dừng ngay hành động đó, nhìn lại bản thân mình, hãy tẩy rửa cho sạch đôi tay bất xứng, để xứng đáng là một đầy tớ trung tín và khôn ngoan (Mt 24,45). Vậy chúng ta bắt đầu nhìn lại bản thân mình từ đâu? Bằng phương cách nào?
Đứng trước ngưỡng cửa “kỉ niệm 500 năm Lời Chúa chiếu tỏa trên quê hương Việt Nam”, chúng tôi xin đưa ra lộ trình 9 năm (2023-2032) như thể Tuần Cửu Nhật, mỗi năm 1 số. Số đầu tiên cho năm 2023, chúng tôi muốn bàn đến Bí tích Rửa Tội, bởi tiên vàn vấn đề, ví được như tòa nhà có nhiều ổ điện, nhưng chỉ có một nguồn, vậy nguồn sống của người Kitô hữu là gì, nếu không phải là Bí tích Rửa Tội, cội nguồn sự sống.
Với ước mong khơi dậy lòng nhiệt thành như các Kitô hữu thuở ban đầu, những người đã coi thế gian này chẳng đáng với họ (x. Dt 11, 35-38). Noi gương tiền nhân, chúng ta hãy: Thổi bùng ngọn lửa đức tin, điều mà Thiên Chúa đã nhen nhóm trong trái tim mỗi người chúng ta qua Bí tích Rửa Tội; hãy tái khám phá ơn gọi của mình, ơn gọi làm con Thiên Chúa; và hãy đáp trải lại cho Thiên Chúa tình yêu mà Người đáng được nhận. Quả thật, Thiên Chúa như người Cha luôn tuôn trào tình yêu, đang thức suốt đêm đứng trước cửa nhà trông chờ chúng ta, là những người con đi hoang trở về.
Số thứ nhất: Bí Tích Rửa Tội – Cội nguồn sự sống
[1] Theo các sử gia: Phan Phát Huồn, Nguyễn Hồng, Bùi Đức Sinh, Trương Bá Cần…
[2] Đây là sách Khâm Định Việt Sử. Để cho khách quan, tôi xin trích theo môt sử gia không phải là Kitô hữu: Trần Trọng Kim trong cuốn Việt Nam sử Lược, trang 378.
[3] Công giáo tại Việt Nam – Wikipedia.Truy cập ngày 7-3-2023, https://vi.wikipedia.org/wiki/C%
C3%B4ng_gi%C3%A1o_t%E1%BA%A1i_Vi%E1%BB%87t_Nam
[4] Truyền thống dân tộc lấy “Tam Cương Ngũ Thường” làm Chuẩn mực đạo đức xã hội. Quân xử thần tử, thần bất tử bất trung.
[5] Tôi Tớ Chúa Casimiô (1700-1755) – Casimir Wyszynski – là một linh mục người Ba Lan thuộc dòng Linh mục Đức Mẹ Vô Nhiễm Nguyên Tội. Ngài được biết đến là người luôn bừng cháy với ngọn lửa tình yêu dành cho Đức Mẹ Vô Nhiễm.
[6] Morning Star, Francis Arias. SJ, Trang 19. Phần “lời ngỏ” được viết bởi Tôi Tớ Chúa Casimiô.